Được biết đến như một ngày hội gắn với tục thờ cúng thuỷ thần, tục hiến sinh và thể hiện tinh thần thượng võ của người dân miền biển, lễ hội chọi trâu Đồ Sơn là một lễ hội tryền thống của người dân quận Đồ Sơn – TP Hải Phòng. Vào 9/8 âm lịch hàng năm, lễ hội này sẽ được tổ chức chính thức. Nhưng để được vào thi ở lễ hội chính thức thì trước đó, vào trung tuần tháng 5 và 8/6 âm lịch trâu chọi phải còn trải qua hai cuộc đấu loại.
Để có đủ điều kiện tham gia hội thi thì trâu chọi phải là trâu được 4 đến 5 tuổi trở lên và có một số yêu cầu sau: “ức rộng, háng to, cổ cò, đuôi trai, đít nhọn, sừng cánh cung, trường đùi…”. Và để có một con trâu chọi tốt thì người nuôi trâu phải chuẩn bị rất là công phu, từ khâu chọn trâu, nuôi dưỡng và luyện trâu. Cứ đến thời gian khoảng trước cuộc thi 8 tháng, thì những người nuôi trâu phải đi khắp nơi, đến mọi miền đất nước để chọn lựa, mua được con trâu chọi tốt nhất, và khi đã chọn được một con như ý thì người nuôi trâu phải nuôi trâu chọi ở chuồng riêng, không tiếp xúc với trâu thường, và chăm sóc, nuôi dưỡng trâu rất là kĩ lưỡng.
Cũng như những lễ hội khác lễ hội chọi trâu gồm có hai phần đan xen là phần lễ và phần hội. Về phần lễ, từ ngày mùng một đầu tháng, các vị cao niên và kể cả trâu chọi cũng sẽ ra làm lễ ở đình Tổng để tế thần Điểm Tước, sau đó lễ Thành Hoàng sẽ được diễn ra ở các đình làng, các chủ trâu sẽ dẫn trâu ra làm lễ, đây lễ rước nước có gắn với tục tế Thuỷ Thần. Nước được dùng trong lễ này là nước thần mà từng đình sẽ lấy từ làng ( phường ) về đình của mình, nước thần sẽ được thay mỗi năm một lần. Các trâu chọi sẽ được gọi là “ông trâu” sau khi làm lễ thần xong, “ông trâu” là một biểu tượng của tâm linh, là niềm tin, niềm ước vọng của người dân nơi đây.
Còn về phần hội, lễ rước các “Ông trâu” ra sới đấu với rộn rã trong tiếng nhạc bát âm và kiệu bát cống, long đình bát biểu, cờ thần bay phấp phới vào đúng ngày 9/8 âm lịch, sáng chính hội. Theo cách của các lão làng nói thì từ những phần trình diễn vào ngày chính hội thì không khí của phần thi sẽ thêm hào hứng và quyết liệt hơn nhưng không hề mất đi bản sắc đậm đà dân tộc.
Cụ thể là điệu múa khai hội rất uyển chuyển nhưng lại mạnh mẽ với màu sắc biến hóa linh hoạt và huyền ảo của những thanh la tiếng trống được trình diễn bởi 24 tráng niên của làng, hay phần múa cờ thể hiện sự dũng cảm của con người chống trọi với biển khơi từ những lá cờ vung lên quật xuống mạnh mẽ, dứt khoát, nhịp nhàng, có lúc đan chéo vào nhau như hai đội quân đang giao chiến sẽ tạo sự thúc giục cho các “ông trâu” thi đấu càng cam go, quyết liệt hơn.
Tiếng trống, tiếng chiêng khai hội, dịch loa sẽ vang lên vào đúng 8 giờ, lúc từng đôi trâu sẽ được người dắt trâu dắt ra từ hai cổng bắc – nam của sới đấu vào vào trường đấu, khi đó trâu sẽ được phủ cờ đỏ lên toàn đầu và mình để làm quen với không khí ở đây. Khi có hiệu lệnh phát ra thì từ hai bên trâu sẽ tiến lại gần nhau hơn, cách khoảng 20m. Khi có hiệu lệnh tiếp theo thì hai trâu sẽ khẩn trương thoát ra khỏi sới chọi khi được người dắt trâu rút dây ra khỏi mũi, và cứ thế hai trâu sẽ lao vào nhau với tốc độ khủng khiếp để bắt đầu trận so tài giữa tiếng reo hò của hàng ngàn người.
Sau trận tranh đấu quyết liệt thì các đôi trâu đã được phân thắng bài rõ ràng, và cảnh “Thu trâu” cũng diễn ra bằng cách bắt bằng được con thắng để thi đấu xếp loại nhất, nhì. Cảnh này cũng sẽ rất hấp dẫn bởi nó sẽ là cảnh quyết định trâu của làng nào sẽ thắng trận trong lễ hội năm nay. Và theo quan niệm của người dân ở đây thì làng nào có trâu thắng trận thì cả năm dân làng sẽ gặp được may mắn và yên bình hơn, nhất là đối với người đi biển.
Điều đặc bệt hơn là sau cuộc thi, tất cả các trâu tham gia thi, dù thắng dù thua cũng sẽ được mổ thịt để một phần tế lễ trời đất, cầu cho mưa thận gió hòa và để mọi người cùng ăn chúc phúc cho nhau. Họ cũng tin rằng họ sẽ gặp được may mắn nếu được ăn thịt trâu chọi trong lễ hội.
Lễ hội chọi trâu là một phong cách rất riêng cho vùng duyên hải, và cũng mang đậm nét văn hóa tâm linh của người dân miền biển.
(Theo: lehoi)
